woensdag 29 september 2010

Gevangenis

Dagelijks lopen we erlangs. En regelmatig zien we de bewoners voorbij komen.

De plaatselijke gevangenis ligt langs de weg van het dorp naar het ziekenhuis. Een gebied omheind met palen en wachttorens, we hebben ons menigmaal afgevraagd hoeveel gevangenen er over die houten palen zouden zijn geklommen.

Bijna dagelijks zien we gevangenen langs de compound lopen op weg naar het werk in het veld. Wij staren naar hen en zij naar ons.

Als je elke dag langs het terrein loopt en menig gevangene voorbij ziet komen dan wil je toch eigenlijk wel eens weten hoe het er binnen die houten palen aan toegaat. En zo vroegen we de volgende keer dat we erlangs liepen of we ook eens binnen mochten kijken. En dat mocht. Voor de zekerheid maakte Annemarie nog een gebaar langs haar hals, we zouden toch niet afgemaakt worden als we de gevangenis betraden?! De bewakers vroegen zich waarschijnlijk af wie nou wie zou kielhalen maar we waren nog steeds van harte welkom.

Omdat het altijd fijn is om een vertaler mee te hebben vroegen we onze boodschappenjongen mee naar de gevangenis. Blikken zeggen soms meer dan woorden. Hoe we op het idee kwamen om daar naar binnen te willen. Hij wilde absoluut niet oog in oog staan met moordenaars. De belofte dat we hem daar echt niet achter zouden laten deed hem bijzonder weinig. Ook de artsen die we meevroegen wilden absoluut nier mee.
En zo gingen we dus met vijf Nederlanders. Het was namelijk wissel weekend voor de gynaecologen. Dr. Frits en Annemarie verlaten Mota en dr. Arend en Sita nemen het over. Een leuk uitje om met z´n vijven te maken, dachten wij.

We werden vriendelijk verwelkomt door agenten in nette uniformen, ze spraken zelfs engels. Helaas mochten we geen foto´s maken.

De rondleiding startte in de bezoekersruimte. Een groot geraamte waarin verschillende hokjes zitten waar gevangenen met bezoekers kunnen praten. Het zat er vol met mensen.
Daarna mochten we kijken in het gedeelte waar verschillende les lokalen zijn en een kleine bibliotheek. Een boekenkast met bijna uitsluitend Engelse studieboeken. We vroegen ons af hoeveel van de gevangenen er Engels zouden spreken. Maar het zag er allemaal netjes uit.

Rechtsom gingen we langs een paar geiten en een hok vol kippen voor de gevangenen. We kwamen terecht bij het vrouwengedeelte. Een heerlijk rustig gedeelte met een grote ronde stenen buiten koepel waar een paar vrouwen zaten met kleine kinderen. Goed te zien dat de jonge kinderen niet van hun moeders worden gescheiden. Een mooi stenen gebouw met een aantal stapelbedden en een nette ruimte om te wassen en te ontlasten. Er zijn veel Ethiopiërs die slechter wonen.

Vervolgens kwamen we via een doorgang in een soort van binnentuin. En daar waren de ongeveer 400 mannen. Een drukke bedoening. We liepen vrij tussen de mannen rond en die hadden weer eens wat anders om naar te kijken. Er was een tafeltennistafel en er waren mannen aan het breien. Anderen waren van wol draden aan het spinnen. Een levendige binnenplaats. Rechts kwamen we in een televisieruimte waar mannen gezellig onder het genot van een non-alcoholisch drankje bij elkaar zaten. De binnenplaats over naar de andere kant kwamen we in een grote ruimte met alleen maar weefgetouwen, er werd hard gewerkt aan de zo typische omslagdoeken. Er waren prachtige doeken bij en het was goed te horen dat de doeken op de markt worden verkocht. Ook hier was een heleboel bedrijvigheid.

Tijdens het bewonderen van al het werk wat er werd verricht werden we continu omringd door een heleboel gevangenen. Ik heb me geen seconde bedreigd gevoeld.
We liepen terug naar de poort en zagen een aantal gevangenen die aan het houthakken waren.We bedankten de bewakers vriendelijk en boden hen nog wat geld aan. Ze weigerde om dit aan te nemen.

Alles wat we binnen de houten muren hadden gezien ging geheel tegen onze verwachting in. We hadden gedacht om mensen in afgesloten ruimte te zien onder slechte omstandigheden. Maar niks was minder waar, hier werden de mensen aan het werk gezet en voorbereid op een ander leven na het uitzitten van hun straf.

Prachtig dat de bewakers zo graag hun gevangenis aan ons wilden tonen!

donderdag 23 september 2010

De hangmat...


Happy New Year!

En we vierden oud en nieuw. Op elf september startte het nieuwe jaar in Ethiopië. En op nieuwjaarsdag werd het 1 september 2003. De jaartelling is net een beetje anders...

Er zijn 13 maanden in het jaar. Alle maanden hebben 30 dagen. Zo blijven er nog vijf dagen over na twaalf maanden en daarom een 13de maand die bestaat uit 5 dagen. Dan trek je er nog een aantal jaar vanaf en leef je in 2003.

Het verschil in tijd met Nederland is een uur. We leven hier een uurtje eerder, staan dus eerder op en gaan eerder naar bed dan in Nederland :) Alleen hebben de Ethiopiërs het nog een beetje moeilijker gemaakt. De uren tellen ze anders. Elke dag om zes uur 's ochtends is het hier 00am en dan tellen ze op tot 12am en dan beginnen ze met 0pm. Als je om tien uur 's ochtend wil vergaderen dan spreek je dus om 4 uur Ethiopische tijd af.

Het levert weleens onduidelijkheid op en ik check altijd maar even wat de tijd is in 'global time'.

En een uitgerekende datum voor een zwangere berekenen, in Ethiopische maanden, dat is pas echt lastig :)

Maar het goede nieuws was dat we het nieuwe jaar konden vieren! Het oude jaar wordt hier niet gevierd, men kijkt liever vooruit naar een betere toekomst.

Wij probeerden voor het nieuwe jaar aanving mijn hangmat nog even uit, met een heleboel bekijks van kinderen. Er zaten wat dunne touwtjes bij, dr. Frits vroeg zich af of die het wel zouden gaan houden. Ik wilde het wel proberen want die touwtjes waren daar immers toch voor gemaakt?! En zo stapte ik voorzichtig in de hangmat, netjes de handleiding volgend waarin uitdrukkelijk staat dat je niet eerst met je voeten in de hangmat moet stappen. Het ging goed, het kraakte allemaal een beetje maar als ik maar niet te veel bewoog ging het prima. En toen was dr. Frits aan de beurt. Voorzichtig ging hij zitten en daar ging hij, met hangmat en al, naar beneden. Gelukkig was de val niet al te hard en konden we er hard om lachen, samen met alle toekijkende kinderen. Misschien hadden we toch eerst wat steviger touw moeten kopen.

Het nieuwe jaar begon vroeg! Om half zeven (global time) stonden er een heleboel kinderen voor mijn deur te zingen. Toen ik eindelijk besefte dat ik niet droomde en ik wanhopig onder de klamboe vandaan probeerde te komen, werden ze al weggeroepen door een buurman uit het ghetto. Later begreep ik dat het traditie is en dat de kinderen dan een klein beetje geld krijgen voor hun optreden, een leuke gewoonte.

De rest van de dag bestond uit koffieceremonies en het nuttigen van alle geslachte schapen en kippen. Iedereen heeft nieuwe kleren aan en velen zijn naar de kapper geweest. We hebben er nog een paar mooie foto's gemaakt en moesten zelf hard lachen omdat het eruitziet alsof je naar een bruiloft gaan.

Bij de tweede koffieceremonie mochten we van de kip proeven die door dr. Merawi geslacht was. Nou ja zelf, hij had een beetje een bot mes en na een heleboel lawaai was het kippetje nog niet dood. Gelukkig was er een buur in het getto met een fatsoenlijk mes.

Aan het einde van de dag kon ik geen koffie meer zien maar we hadden een gezellige en zonnige nieuwjaarsdag gehad.

Na een week zag ik sommige mensen nog steeds in hun nieuwjaarskleding lopen. En je kan wel raden hoe dat ruikt...

vrijdag 17 september 2010

Pure wanhoop?!

Er zijn hier alleen maar arme mensen. Maar toch heb je daar ook nog gradaties in. Soms hebben ze echt niets.

Een van de verloskundigen vertelde ons op een ochtend, terwijl hij instrumenten aan het schoonmaken was, dat er 's nachts een meisje van negentien was binnengekomen. Ze was zwanger na verkrachting. Ze kwam helemaal alleen. Erg ongebruikelijk in deze cultuur. Vrouwen worden altijd vergezeld door verschillende familieleden en dat blijft zo tot een dag of tien na de bevalling. Maar dit meisje was helemaal alleen en had nog geen vrienden om met haar mee te gaan naar het ziekenhuis. Ze had zelfs geen 2birr (20birr = 1 euro) om voor het eerste onderzoek te betalen. De dienstdoende verloskundige was zo met dit meisje begaan dat hij voor de opname en benodigde medicijnen had betaald. Een mooi gebaar!

De verloskundige had aan ons de vraag of wij ook wat geld aan haar wilden geven zodat ze de eerste dagen eten kon kopen. Nu net na de bevalling kon ze niet werken om iets bij elkaar te verdienen. Uiteraard wilden wij dat wel en het leek ons ook een goed idee om haar met het kind een dag langer in het ziekenhuis te houden.

We gingen die ochtend nog een keer extra bij haar langs en zagen een vrolijk meisje die van haar kind leek te genieten Het was een mooi jongetje met een goed gewicht en in een goede conditie. Annemarie gaf haar een paar kleertjes en we gaven haar allemaal wat geld om eten van te kunnen kopen. Met dit meisje en haar kind ging het wel goed komen.

En toen kwamen we een dag later voor de ochtendoverdracht. Tot onze verbazing bleek het kind te zijn overleden. De verloskundigen hadden het dood bij de moeder gevonden.

We konden uiteindelijk tot maar een conclusie komen, het meisje had haar eigen kind vermoord.

Hoe wanhopig kan een mens zijn.

dinsdag 14 september 2010

Typical Ethiopië

De Ethiopiërs houden ervan om altijd iedereen maximaal te begroeten. Als je iemand vijf keer per dag tegen komt dan geef je diegene vijf keer per dag een hand en een schouderklop en vraag je evenzoveel keer hoe het met iemand gaat. En het gaat altijd goed met iedereen.
Bij het leren van de eerste woorden Amhaars begreep ik in het begin niet zo goed de wijze van begroeting. Er zijn meerdere woorden die je kan gebruiken om te vragen hoe het gaat, welke moest ik dan wanneer gebruiken. Je gebruikt ze gewoon allemaal! De korte afstand naar het ziekenhuis kan zo best even duren als je veel bekenden tegenkomt...en eigenlijk kent iedereen ons dus je kan wel inschatten hoe het gaat. Erg gezellig allemaal.

Daarnaast kijken mensen hier enorm naar elkaar om. Wij als Nederlanders kunnen daar nog wel wat van leren! Als je ook maar een klein beetje ziekelijk oogt wordt er uitgebreid aandacht aan besteed.
Ik had een klein griepje, koortsig en snot verkouden. En dat in dit klimaat. Binnen no time wist iedereen dit en alle huis(hut)/tuin en keuken(vuurtjes) tips kwamen voorbij. Vooral veel warme dranken drinken en stomen. Verder moest ik maar veel warme kleren aantrekken en vooral binnen blijven en rusten. Dr. Frits vond dat ik de volgende ochtend moest uitslapen en de ochtendoverdracht voorbij moest laten gaan.
Nu houd ik wel van uitslapen en het leek me dan ook heerlijk. En zo sliep ik die nacht super slecht en was ik om half negen klaarwakker, helaas. Toen ik twee grote beesten in mn klamboe zag zitten wist ik niet hoe snel ik uit die tent moest zien te komen. Dan maar een verkwikkende douche. Jammer het water was op. Geen douche en geen kopje thee. En zo zat ik vroeg in de ochtend met het opgedroogde snot tegen mijn hoofd geplakt, voor mijn huisje in de zon, te genieten van een glaasje oplosmelk. Ik probeerde krampachtig niet aan mijn benen te krabben, maar wat jeuken al die vlooienbeten verschrikkelijk.

Een van de jongens van de compound liep langs en voelde eens uitgebreid aan mn gezicht en constateerde dat ik al veel minder gloeide dan de vorige dag.
's Middags ging ik even op de afdeling kijken en bezorgd vroeg iedereen hoe het met mijn verkoudheid ging. Hoe zouden ze reageren als ik eens echt ziek ben...

zaterdag 11 september 2010

Moedersterfte

En dan gaat een moeder dood.

In Nederland overlijden per jaar ongeveer 7 vrouwen aan de gevolgen van hun zwangerschap of bevalling. Er zijn in Nederland 200.000 bevallingen per jaar.
Hier in het plaatsje Mota stierf 1 op de 16 vrouwen ten gevolge van zwangerschap/bevalling. Een wereld van verschil. In de afgelopen tweeënhalve maand waarin dit project is gestart, is dit aantal gelukkig flink gedaald. Er vinden rond de 90 bevallingen per maand plaats en tot nu toe was er 1 vrouw overleden aan een combinatie van malaria en zwangerschapsvergiftiging.

Tot afgelopen zondagavond. In de nacht ervoor was er een meisje van dertien binnen gebracht. Zwanger geraakt door verkrachting. Nu inmiddels een voldragen zwangerschap. Ze was buiten bewustzijn toen ze op de afdeling aankwam. Er werd gevreesd voor malaria. In de ochtend kwam ze even bij maar al snel raakte ze weer buiten bewustzijn en was ze ontzettend onrustig. Haar moeder zat bij haar op bed en hield haar de hele dag vast. De moeder had zich bij de ernstige toestand van haar dochter neergelegd, hoe het dan ook zou verlopen. We konden alleen maar zeggen dat de we al het mogelijke zouden doen voor haar dochter.
In de loop van de dag verergerde de toestand zich en de insulten waren inmiddels niet meer op een hand te tellen. Het was moeilijk te diagnosticeren of ze nu malaria of een zwangerschapsvergiftiging had, ze werd voor beide behandeld. Aan het einde van de middag was het kind in de baarmoeder overleden.

's Avonds werd ik door het ziekenhuis gebeld, een misscall. Dr. Frits liep met me mee omdat we al dachten dat het over het jonge meisje zou gaan. Al voor de afdeling kwamen verloskundigen ons tegemoet, de ouders wilden niet meer dat het meisje behandeld werd. Een van de basisartsen voegde zich bij ons, toen we aankwamen en in de verte het enorme gehuil en geschreeuw hoorden wisten we het al. Het meisje was dood.
En daar stonden we, gedrieën, te erg onder de indruk om ook nog maar een woord naar elkaar uit te spreken. We lieten de familie alleen en bleven nog een tijdje zwijgend in de overdrachtskamer zitten met het hartverscheurende gehuil op achtergrond. Toen ik nog even terugliep om tegen de verloskundigen te zeggen dat we naar huis gingen vloog de moeder van het meisje me om de nek en toen stroomde bij mij ook de tranen over mijn wangen

dinsdag 7 september 2010

Operatiekamer 1

Altijd weer een avontuur, de OK. Zodra we naar de OK lopen gissen we alvast naar alle dingen die er weer verkeerd gaan lopen :)

Want we beleven er wat bijzondere momenten. Zo ben ik al eens op veel te grote OK-klompen naar huis gerend om dr. Frits zijn gereedschapstas te halen omdat de zuurstof niet werkte en er geen gereedschap was om het te fiksen. De patiënt lag al op de tafel en iedereen stond steriel om te beginnen...na ruim een kwartier was het probleem eindelijk verholpen. We vreesden ondertussen voor het leven van het kind want het was een spoedkeizersnede. Toen het kind eindelijk geboren werd kreeg ik een ´dode vis´ aangereikt. Het kind was helemaal slap en keek me met uitpuilende ogen aan. Ik startte de reanimatie en kon verder alleen maar heel hard bidden dat de ingreep werd gezegend en of toch ten eerste die ogen mochten sluiten... Na een aantal minuten begon er wat leven in het kind te komen en zo ging ik met het kind op de arm naar buiten richting de afdeling, ja dat gaat buitenlangs:) En nog steeds keek het kind me met wijd opengesperde ogen aan en lag het onregelmatig te kreunen. Op de afdeling aangekomen keken ze ook wel een beetje gek op van die ogen maar ze vonden het vooral zo goed huilen. Ik hoorde alleen maar gekreun. Af en toe blies ik nog maar wat zuurstof bij en meer kun je hier eigenlijk niet doen. Ik vroeg me sterk af of de volgende dag het kind nog wel in leven zou zijn.

En wat een verrassing de volgende ochtend, een blakend kind dat geweldig aan de borst dronk. Wat kun je dan genieten van een goede afloop!

woensdag 1 september 2010

Koffieceremonie

Allereerst iedereen bedankt voor de leuke reacties! Ik kan zelf niet op mn blog omdat het Ethiopische internet het niet toelaat:s Gelukkig is Alice zo geweldig om mijn stukjes te plaatsen en jullie reacties te mailen! Erg leuk!

...

Een echt traditioneel gebruik. Inmiddels heb ik er al een paar meegemaakt want als er ook maar iets te vieren is dan wordt er een koffieceremonie gehouden. Gister werd er nog een koffieceremonie gehouden in onze overdrachtsruimte. Een klein kamertje, verbazend hoeveel mensen er op zo´n moment in kunnen en wonderlijk genoeg vliegt er niks en niemand in de fik.

Het was gisteren een drukke dag in het ziekenhuis en ik was al meerdere keren gebeld om even te komen kijken naar patiënten. Aan het eind van de middag wilde ik wel graag even van de compound af om met de boodschappenjongen een sapje te drinken in de stad. Want tuesday is juiceday! Wij gingen naar de stad en toen ik net de eerste slok van m'n overheerlijke guave/papaya/mango met een beetje vers limoensap nam, ging mijn telefoon alweer, een misscall uit het ziekenhuis. Dr. Frits had voordat we gingen gezegd dat ik hem maar moest bellen als er iets in het ziekenhuis was dan zou hij wel gaan kijken en kon ik even in het dorp verblijven. En zo deed ik dat. Een kwartiertje later belde dr. Frits en ik dacht we gaan weer een keizersnede doen:) Maar niks was minder waar, ze hadden mij gebeld omdat er een koffieceremonie was. Dr. Frits en zijn vrouw Annemarie waren daar dus al en ik ging samen met de boodschappenjongen ook richting de ceremonie. Onderweg kwamen we nog een student tegen en toen ik tussen neus en lippen door vermeldde dat we richting een koffieceremonie gingen keek de jongen ons verschikt en lachend aan. Het was zijn eigen ceremonie en hij was het vergeten. De studenten gaven een ceremonie omdat ze van het tweede- naar het derdejaar overgingen en daar hoorde hij ook bij. We liepen gedrieën naar het ziekenhuis..

De koffieceremonie werd dus in onze staff room gehouden en, zoals gebruikelijk bij een koffieceremonie lag de hele vloer bezaaid met gras en bloemen. Er branden een paar kaarsjes en wat geurstokjes. Er was een klein tafeltje met kopjes en een brandertje met een koffiepot. Verder is er brood en popcorn dat continu wordt rondgedeeld. Iedereen krijgt een heel klein kopje met koffie en heel veel suiker. De gehele ceremonie bestaat uit drie keer een ronde met koffie want drie brengt hier geluk. Het is een heel gezellig gebeuren en er is ook altijd wel iemand die met zijn telefoon de nationale muziekhits laat rondschallen. De meiden die de koffieceremonie maakten schroomde niet om met hun blote handen even de hete kooltjes om te schudden, vuurvaste handjes!

O ja, de deur van de staffroom stond gedurende de hele ceremonie open en zo konden we onder het drinken van onze koffie genieten van het geluid van een kokhalsende en brakende patiënt met een ileus....