vrijdag 25 januari 2013

De eerste bevalling

Verloskamer


Dat was me er wel een. Wat heb ik hard gebeden dat dit goed zou aflopen.
Het begon op een rustige ochtend in de kliniek. Na de overdracht hadden we een patiënt gezien op het zwangerenspreekuur en in afwachting van de volgende zaten we buiten het gebouw met ons gezicht naar de zon gekeerd.

Er kwam een bajaj aangereden, de lokale taxi, een klein bromvoertuig waar drie passagiers in kunnen worden vervoerd. (als de politie slaapt kunnen er ook wel vier of vijf mensen in) Uit de bajaj stapte twee mensen en een hoogzwangere vrouw. Met moeite betrad ze de kliniek, ze was aan het bevallen. Ze was voor zwangerschaps-controles geweest en haar status werd opgezocht. Een van de verloskundige onderzocht de vrouw. De vrouw had goede weeën en de hartslag van de baby was prima. In het dossier zag ik dat de vrouw aan het bevallen was van haar tweede kind en dat ze nog maar 35 weken was. De uitgerekende datum was doorgestreept en een maand verder
verplaatst. Ik keek eens naar de buik van de vrouw en die leek meer 39 weken dan 35.
De verloskundige deed een inwendig onderzoek en keek me vragend aan. Ze dacht een navelstreng/arm of iets anders te voelen, de vliezen waren nog niet gebroken. Ik
beoordeelde mee, naast 8 centimeter ontsluiting voelde ik een voet en een stuit maar wat voelde het klein in verhouding, er klopte iets niet. De verloskundige stelde voor een ambulance te bellen en de vrouw naar het ziekenhuis te sturen. Bel maar zei ik, wetende dat die ambulance nooit op tijd zal komen. Tergend langzaam werden er
spullen klaargezet voor een bevalling onder onze begeleiding. Er kwam nog een verloskundige bij, dus waren we met zijn drieën. We gaven de vrouw een infuus en ik vroeg om een blaaskatheter, die bleek er niet te zijn. Van een infuussysteem kun je ook een katheter maken maar die moest nog wel even gehaald worden.

Daar braken de vliezen al, nu gaan we het beleven dacht ik. Het is zeker meer dan een jaar geleden dat ik een stuit heb aangepakt en moest het dus nu puur van het oefenen op het fantoom hebben. Ik voelde me enigszins gerustgesteld bij het idee dat de andere twee verloskundige wel veel stuiten hebben aangepakt maar aan hun houding was mij duidelijk dat ik de bevalling moest gaan begeleiden. Binnen een wee zag ik een voetje en een stuit verschijnen en terwijl ik naar het kleine voetje keek wist ik het: dit is een tweeling! Als dit maar geen locked twin wordt was het enige wat ik kon denken. De stuit werd vlot geboren en ook het hoofd volgde snel. Er werd een huilend meisje geboren van 1800 gram. De hartslag van de tweede klonk erg laag, geen idee hoe lang dit al zo was. Gelukkig werd het tweede kind binnen tien minuten geboren, in hoofdligging. Na een paar beademingen kwam het vlot bij, een jongetje van 2000 gram.

Wat waren wij alle drie opgelucht. We hadden een top samenwerking gehad tijdens deze bevalling. Deze bevalling hadden wij liever niet in onze kliniek willen hebben maar helaas is dit hier soms wel de realiteit.
Laat die gynaecoloog en operatiekamer nu maar snel komen.

Kliniek


Spreekuur


Voorraadkast







zaterdag 19 januari 2013

de kliniek

Op woensdagochtend, acht uur lokale tijd landde ik in Bahir Dar, een groene stad aan het Tana meer. Een stad met ongeveer 180.000 inwoners.
In de middag ga ik naar de kliniek die voorlopig mijn werkplek is. Een onderdeel van een oud gezondheidscentrum. En oud is het, maar best aardig schoon. Ik schrok niet eens zo heel erg toen ik zag hoe het eruit zag. Een heel klein verloskamertje met een verlosbed waar een vrouw alleen maar in de beensteunen kan liggen. Verder staat er een weegschaal en een vacuumpomp die met de voet aangedreven kan worden zodat er voor het gebruik geen elektriciteit nodig is.

Naast de verloskamer bevindt zich een klein kamertje waar de instrumenten schoon gemaakt kunnen worden en een doos met schone lakens, dekens en pyjama´s voor de patiënten. Het instrumenten schoonmaak systeem is als overal. Tien minuten in een emmer met berkina 5% chloor, dan in een emmer met omo en afsluitend in een emmer met water om het af te spoelen. Even drogen en het kan naar de sterilisator die ergens anders in het gezondheidscentrum staat.

Bij de verloskamer is een vrij donkere kamer met 3 bedden waar de patiënten kunnen verblijven voor en na de bevalling. Aangrenzend een kleine badkamer met een koude douche,wasbak en toilet, er is stromend water!
Dan is er nog de spreekkamer waar de zwangerschapscontroles en ochtend-besprekingen plaatsvinden. Verderop in het gezondheidscentrum bevind zich nog een spreekkamer voor familyplanning en een kamer waar de administratie wordt gedaan.
Er zijn vijf verloskundigen, een manager, een secretaresse en twee schoonmakers. Mijn eerste indruk van de verloskundigen is dat ze gemotiveerd zijn en vriendelijk voor
de patiënten. Ze hebben ook allemaal een aantal jaren werkervaring. Een leuk team om mee te mogen werken. Ik denk dat we veel van elkaar kunnen leren, al is de communicatie in het engels niet altijd optimaal.

Binnenkort moet er begonnen worden met de renovatie van het gebouw dat iets verderop staat. Nu een administratie kantoor van het gezondheidscentrum, straks de voorlopige plek van onze maternity kliniek. Daar kunnen veel meer bedden in en er wordt een doorloop gemaakt naar het volgende administratie gebouw waar dan de tijdelijke operatiekamer komt. Deze gebouwen worden gebruikt totdat de nieuwe maternity kliniek gebouwd is.

Eerst moeten de mensen uit het administratiegebouw. Dat wordt mijn eerste uitdaging.

zaterdag 12 januari 2013

Kerst


Voordat ik naar Bahir Dar afreis verblijf ik nog een paar
dagen in Addis.

Terwijl in Nederland de feestdagen over zijn en iedereen
weer aan de lijn is en aan het werk, was het afgelopen maandag 7 januari kerst voor
de Orthodoxe christenen wereldwijd.
Aangezien een groot deel van de Ethiopische bevolking bestaat uit Orthodoxe
christenen, wordt kerst groots gevierd. Al is het niet zo groots als wij dat in
Nederland kennen.

De avond voor kerst gingen we uit eten, bij een restaurant
met een vrolijk gekleurde kerstboom. Uit de boxen schalde het welbekende
kerstlied; ,,het is zulk heerlijk weer om sleetje te gaan rijden”. Wij zaten
buiten te eten, het was bijna twintig graden. De elektriciteit viel uit en
de generator van het etablissement had er ook niet erg veel zin in. Het was dus
eten in het donker en dan weer licht, de kitscherig kerstboom knipperde aan en
uit.

Op kerstdag is er naast de kerkdiensten het samenkomen van
familie en vrienden. En zoals het in Ethiopië altijd gaat, niks is zoals het
van te voren lijkt. Om half tien zouden we worden opgehaald voor een kerstlunch
bij mensen aan de rand van de stad en daarna zouden we nog een lunch hebben bij
vrienden in het centrum van de stad. Omdat ik echt heel hardleers ben stond ik
om half tien netjes klaar maar uiteraard verscheen er helemaal niemand. Om elf
uur werden de plannen gewijzigd en gingen we eerst bij vrienden in het centrum
lunchen en daarna aan de rand van de stad.

De kerstlunch bestaat hier uit traditioneel eten, injera.
Een grote pannenkoek waarop een saus van meestal vlees en/of groenten wordt
geserveerd. Niet echt mijn favoriete eten maar op een dag als kerst eet ik
vrolijk mee.

De gastvrijheid en vriendelijkheid van de Ethiopiërs blijft
mij altijd weer verbazen. Of ze veel of weinig bezitten iedereen is welkom en
alles wordt gedeeld.

Toen we eindelijk bij de tweede lunch aangekomen waren werd
er ook rauw vlees geserveerd, in grote stukken op een mooi zilveren dienblad. Een
delicatesse, speciaal voor de feestdagen. Nu ben ik al niet erg dol op vlees maar
dit zag ik echt niet zitten, dus wuifde ik het vriendelijk maar dwingend af. Nu is
het afslaan van eten niet erg netjes en om dat te compenseren at en dronk ik de
rest van de middag wat mij werd aangeboden. Zo at ik meer dan me lief was en dronk
ik wijn, twee kopjes espresso en een glas lokaal bier. Ook hier bestaat kerst
uit veel eten en drinken.

Opvallender dan in Nederland zie je hier het verschil in rijk en
arm. De armen zitten op straat, hun huis is een deken of doos. Bij die aanblik
voel ik me toch altijd ongemakkelijk. Ik vraag me af hoe het toch kan dat het
soms zo lijkt alsof er weinig vooruitgang is in het bestrijden van de armoede.

Gelukkig is Kerst een feest van Hoop, voor arm en rijk.

Fijn kerstfeest.


dinsdag 8 januari 2013

Daar ga ik weer.

Opnieuw een reis naar Ethiopië maar nu voor een langere tijd. Het komende jaar ga ik in Bahir Dar werken voor de Barbara May Foundation. Bahir Dar is een stad ten noordwesten van Addis Abeba (de hoofdstad van Ethiopië). Een 10 miljoen mensen zijn op de gezondheidszorg in Bahir Dar aangewezen. En net als in andere delen van Ethiopië is er een groot te kort aan onder andere medici, ziekenhuisbedden en materialen. Ook hier is de moeder- en kindersterfte veel te hoog. Om daar verandering in te brengen wil de Barbara May foundation een gezondheidscentrum verbouwen tot een maternity clinic. Hier kunnen vrouwen terecht voor zwangerschap, bevalling, kraambed en voor andere gynaecologische zorg. Afgelopen november is een groep van 6 verloskundigen en een health officer gestart met het verlenen van verloskundige zorg. Een health officer is een gespecialiseerd verpleegkundige die zich met name bezig houdt met de organisatie van de kliniek. Omdat er nog geen operatiekamer aanwezig is kunnen op dit moment alleen (de bijna) ongecompliceerde bevallingen in dit centrum plaatsvinden. In de eerste twee weken na de opening vonden er 25 bevallingen plaats. Het komende jaar ga ik meehelpen deze kliniek op te starten. Het belooft een uitdagende klus te worden. Meer dan bovenstaande details kan ik op dit moment niet melden. De eerste tijd ga ik me bezighouden met wat er op dit moment in de kliniek plaatsvindt en wat voor mogelijkheden er zijn om het verder op te zetten. Via mijn blog zal ik proberen jullie een beetje op de hoogte te houden. Wil je het werk van de Barbara May Foundation steunen ga dan naar barbaramayfoundation.com en doneer!